Prawa rodziców
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
Konwencja o Prawach Dziecka
Europejska Karta Praw i Obowiązków Rodziców
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Powszechna
Deklaracja Praw Człowieka
Art. 26
Każdy człowiek ma prawo
do nauki. Nauka będzie bezpłatna, przynajmniej na szczeblu podstawowym. Nauka
podstawowa będzie obowiązkowa. Oświata techniczna i zawodowa będzie powszechnie
dostępna, a studia wyższe będą dostępne dla wszystkich na równych zasadach w
zależności od uzdolnień.
Nauczanie będzie
ukierunkowane na pełen rozwój osobowości ludzkiej i umocnienie poszanowania
praw człowieka i podstawowych wolności. Będzie ono krzewić wzajemne
zrozumienie, tolerancję i przyjaźń między wszystkimi narodami, grupami rasowymi
i religiami, a także wspierać działalność Organizacji Narodów Zjednoczonych
zmierzającą do utrzymania pokoju.
Rodzice mają prawo
pierwszeństwa w wyborze rodzaju nauczania, którym objęte będą ich dzieci
Konwencja
o Prawach Dziecka
Art. 5
Państwa – Strony będą
szanowały odpowiedzialność, prawo i obowiązek rodziców lub, w odpowiednich
przypadkach, członków dalszej rodziny lub środowiska, zgodnie z miejscowymi
obyczajami, opiekunów prawnych lub innych osób prawnie odpowiedzialnych za
dziecko, do zapewniania mu, w sposób odpowiadający rozwojowi jego zdolności,
możliwości ukierunkowania go i udzielenia mu rad przy korzystaniu przez nie z
praw przyznanych mu w niniejszej konwencji.
Art. 14
Państwa – Strony będą
respektowały prawo dziecka do swobody myśli, sumienia i wyznania.
Państwa – Strony będą
respektowały prawa i obowiązki rodziców lub, w odpowiednich przypadkach,
opiekunów prawnych odnośnie do ukierunkowania dziecka w korzystaniu z jego
prawa w sposób zgodny z rozwijającymi się zdolnościami dziecka.
Swoboda wyrażania
wyznawanej religii lub przekonań może podlegać tylko takim ograniczeniom, które
są przewidziane prawem i są konieczne do ochrony bezpieczeństwa narodowego i
porządku publicznego, zdrowia lub moralności społecznej bądź podstawowych praw
i wolności innych osób.
Art. 18
Państwa – Strony
podejmą wszelkie możliwe starania dla pełnego uznania zasady, że oboje rodzice
ponoszą wspólną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka. Rodzice lub w
określonych przypadkach opiekunowie prawni ponoszą główną odpowiedzialność za
wychowanie i rozwój dziecka ma być przedmiotem ich największej troski.
W celu zagwarantowania
i popierania praw zawartych w niniejszej konwencji Państwa – Strony będą
okazywały odpowiednią pomoc rodzicom oraz opiekunom prawnym w wykonywaniu przez
nich obowiązków związanych z wychowaniem dzieci oraz zapewnią rozwój
instytucji, zakładów i usług w zakresie opieki nad dziećmi.
Państwa – Strony będą
podejmowały wszelkie właściwe kroki dla zapewnienia dzieciom pracujących
rodziców prawa do korzystania z usług instytucji i zakładów w zakresie opieki
nad dziećmi, do których są one uprawnione.
Europejska
Karta Praw i Obowiązków Rodziców
Preambuła
Wychowanie dzieci
stanowi wyraz nadziei rodziców, co jest potwierdzeniem faktu, że mają oni na
uwadze przyszłość i pokładają wiarę w wartości przekazywane następnym
pokoleniom.
Odpowiedzialność
rodziców wobec dzieci stanowi podwalinę istnienia ludzkości. Tymczasem, tak we
współczesnej Europie, jak i w przyszłej, nie muszą oni sami dźwigać odpowiedzialności
za wychowanie dzieci. W dziele tym są wspomagani przez osoby i grupy społeczne,
zaangażowane w działania edukacyjne. Mogą także oczekiwać wsparcia finansowego
ze strony państwowych służb specjalnych oraz ekspertyz z placówek naukowych i
oświatowych.
Wiele osób ma swój
udział w wychowaniu dzieci, które przecież nie wzrastają w społecznej izolacji,
lecz rozwijają się w konkretnym środowisku. Osiąganie dojrzałości to coś więcej
niż tylko zdobywanie wykształcenia. Nie jest ono jednak możliwe bez wsparcia ze
strony szkół. Wzajemna pomoc i wzajemny szacunek rodziców oraz instytucji
edukacyjnych są warunkiem sine qua non
wychowania dzieci i młodzieży w naszych czasach.
Nadzieja wielu
mieszkańców Wschodniej i Zachodniej Europy wynika z form współpracy na
kontynencie, prowadzących do coraz większej jedności i do budowy nowej,
wspólnej tożsamości. Współcześni młodzi ludzie będący obywatelami Europy
przyszłości, każdy ze swą odmienną duchowością i kulturą, w której wzrastał,
każdy z innymi talentami i oczekiwaniami. Dla nich i dla siebie samych
pragniemy demokratycznej Europy, która w dalszym ciągu traktować będzie swą
różnorodność jako źródło inspiracji. Wychowanie i edukacja w Europie powinny
koncentrować się na tym właśnie celu. Aby zrealizować to założenie, rodzice
muszą ze sobą współpracować: w szkołach, ze szkołami, ale także na szczeblu
europejskim i narodowych stowarzyszeniach. Naszym celem są wzajemne inspiracje
i działania prowadzące do pogłębienia europejskiej solidarności. Powyższe
kwestie stanowią w EPA sens jej istnienia. Na tym jednak nie koniec. Rodzice w
Europie mają prawo być otaczam szacunkiem za ich odpowiedzialność jako
pierwszych i najważniejszych wychowawców młodzieży. Oznacza to poszanowanie ich
rodzicielskiej roli i wynikających z niej obowiązków. W swych wysiłkach
wychowawczych powinni być wspierani przez całe społeczeństwo, a w szczególności
przez osoby zaangażowane w edukację. EPA zawarło swoje postulaty w deklaracji
„Prawa i obowiązki rodziców w Europie”. Zwracamy się do Komisji Europejskiej,
Rady Ministrów, Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z prośbą o poparcie
naszych postulatów i pomoc w ich realizacji.
Prawa
i obowiązki rodziców w Europie
Rodzice mają prawo do
wychowywania swoich dzieci w duchu tolerancji i zrozumienia dla innych, bez
dyskryminacji wynikającej z koloru skóry, rasy, narodowości, wyznania, płci
oraz pozycji ekonomicznej. Rodzice mają obowiązek wychowywać swoje dzieci w
duchu odpowiedzialności za siebie i za cały ludzki świat.
Rodzice mają prawo do
uznania ich prymatu jako „pierwszych nauczycieli” swoich dzieci. Rodzice mają
obowiązek wychowywać swoje dzieci w sposób odpowiedzialny i nie zaniedbywać
ich.
Rodzice mają prawo do
pełnego dostępu do formalnego systemu edukacji dla swoich dzieci z
uwzględnieniem ich potrzeb, możliwości i osiągnięć. Rodzice mają obowiązek
zaangażowania się jako partnerzy w nauczaniu ich dzieci w szkole.
Rodzice mają prawo
dostępu do wszelkich informacji o instytucjach oświatowych, które mogą dotyczyć
ich dzieci. Rodzice mają obowiązek przekazywania wszelkich informacji szkołom,
do których uczęszczają ich dzieci, informacji dotyczących możliwości
osiągnięcia wspólnych, (tj. domu i szkoły) celów edukacyjnych.
Rodzice mają prawo
wyboru takiej drogi edukacji dla swoich dzieci, która jest najbliższa ich
przekonaniom i wartościom uznawanym za najważniejsze dla rozwoju ich dzieci.
Rodzice mają obowiązek dokonania świadomego wyboru drogi edukacyjnej, jaką ich
dzieci powinny zmierzać.
Rodzice mają prawo
domagania się od formalnego systemu edukacji tego, aby ich dzieci osiągnęły
wiedzę duchową i kulturową. Rodzice maj ą obowiązek wychowywać swoje dzieci w
poszanowaniu i akceptowaniu innych ludzi i ich przekonań.
Rodzice mają prawo
wpływać na politykę oświatową realizowaną w szkołach ich dzieci. Rodzice mają
obowiązek osobiście włączać się w życie szkół ich dzieci i stanowić istotną
część społeczności lokalnej
Rodzice i ich
stowarzyszenia mają prawo wydawania opinii i przeprowadzania konsultacji z
władzami odpowiedzialnymi za edukację na wszystkich poziomach ich struktur.
Rodzice mają obowiązek tworzyć demokratyczne, reprezentatywne organizacje na
wszystkich poziomach. Organizacje te będą reprezentowały rodziców i ich
interesy.
Rodzice mają prawo do
pomocy materialnej ze strony władz publicznych, eliminującej wszelkie bariery
finansowe, które mogłyby utrudnić dostęp ich dzieci do edukacji. Rodzice mają
obowiązek poświęcać swój czas i uwagę swoim dzieciom i ich szkołom, tak aby
wzmocnić ich wysiłki skierowane na osiągnięcie określonych celów nauczania.
Rodzice mają prawo
żądać od odpowiedzialnych władz publicznych wysokiej jakości usługi
edukacyjnej. Rodzice maj ą obowiązek poznać siebie nawzajem, współpracować ze
sobą i doskonalić swoje umiejętności „pierwszych nauczycieli” i partnerów w
kontakcie: szkoła-dom.
Karta
Praw Podstawowych Unii Europejskiej (Dz. U.UE.C. Nr 303, poz.1 )
Artykuł 14. Prawo do
nauki.
1. Każdy ma prawo do
nauki i dostępu do kształcenia zawodowego i ustawicznego.
2. Prawo to obejmuje
możliwość korzystania z bezpłatnej nauki obowiązkowej.
3. Wolność tworzenia
placówek edukacyjnych z właściwym poszanowaniem zasad demokratycznych i prawo
rodziców do zapewnienia wychowania i nauczania dzieci zgodnie z własnymi
przekonaniami religijnymi, filozoficznymi i pedagogicznymi są szanowane, zgodnie
z ustawami krajowymi regulującymi korzystanie z tej wolności i tego prawa.
Konstytucja
Rzeczypospolitej Polskiej
Art. 48
Rodzice mają prawo do
wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Wychowanie to powinno
uwzględniać stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i
wyznania oraz jego przekonania.
Ograniczenie lub
pozbawienie praw rodzicielskich może nastąpić tylko w przypadkach określonych w
ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.
Art. 53
Rodzice mają prawo do
zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze
swoimi przekonaniami. Przepis art. 48 ust. 1 stosuje się odpowiednio.
Art. 70
Rodzice mają wolność
wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. Obywatele i instytucje
mają prawo zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz
zakładów wychowawczych. Warunki zakładania i działalności szkół niepublicznych
oraz udziału władz publicznych w ich finansowaniu, a także zasady nadzoru
pedagogicznego nad szkołami i zakładami wychowawczymi, określa ustawa.
Art. 72
Rzeczpospolita Polska
zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy
publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i
demoralizacją.
