KONWENCJA
O PRAWACH DZIECKA
O PRAWACH DZIECKA
przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r.
(Dz.
U. z dnia 23 grudnia 1991 r.)
W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
PREZYDENT
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
podaje
do powszechnej wiadomości:
W
dniu 20 listopada 1989 r. została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych Konwencja o prawach dziecka w następującym brzmieniu:
KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA
PREAMBUŁA
Państwa-Strony niniejszej konwencji,
uważając, że zgodnie z zasadami zawartymi w Karcie Narodów
Zjednoczonych uznanie wrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw
wszystkich członków rodziny ludzkiej jest podstawą wolności, sprawiedliwości
oraz pokoju na świecie,
mając na uwadze, że ludy Narodów Zjednoczonych potwierdziły w
Karcie swą wiarę w podstawowe prawa człowieka oraz w godność i wartość
jednostki ludzkiej i postanowiły sprzyjać postępowi społecznemu oraz osiąganiu
lepszego poziomu życia w warunkach większej wolności,
uznając, że Narody Zjednoczone w Powszechnej Deklaracji Praw
Człowieka oraz w Międzynarodowych Paktach Praw Człowieka zgodziły się i
proklamowały, iż każdy człowiek uprawniony jest do korzystania z zawartych w
nich praw i wolności, bez względu na jakiekolwiek różnice wynikające z
przynależności rasowej, koloru skóry, płci, języka, religii, poglądów
politycznych lub innych, narodowego lub społecznego pochodzenia, cenzusu
majątkowego, urodzenia oraz jakichkolwiek innych,
przypominając, że w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka Narody
Zjednoczone proklamowały, iż dzieci mają prawo do szczególnej troski i pomocy,
wyrażając przekonanie, że rodzina jako podstawowa komórka
społeczeństwa oraz naturalne środowisko rozwoju i dobra wszystkich jej
członków, a w szczególności dzieci, powinna być otoczona niezbędną ochroną oraz
wsparciem, aby mogła w pełnym zakresie wypełniać swoje obowiązki w
społeczeństwie,
uznając, że dziecko dla pełnego i harmonijnego rozwoju swojej
osobowości powinno wychowywać się w środowisku rodzinnym, w atmosferze
szczęścia, miłości i zrozumienia,
uważając, że dziecko powinno być w pełni przygotowane do życia w
społeczeństwie jako indywidualnie ukształtowana jednostka, wychowana w duchu
ideałów zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych, a w szczególności w duchu
pokoju, godności, tolerancji, wolności, równości i solidarności,
mając na uwadze, że potrzeba otoczenia dziecka szczególną troską
została wyrażona w Genewskiej Deklaracji Praw Dziecka z 1924 r. oraz Deklaracji
Praw Dziecka przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne 20 listopada 1959 r. i uznanej
w Ogólnej Deklaracji Praw Człowieka, w Międzynarodowym Pakcie Praw
Obywatelskich i Politycznych (w szczególności w artykułach 23 i 24), w
Międzynarodowym Pakcie Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (w
szczególności w artykule 10), jak również w statutach i stosownych dokumentach
wyspecjalizowanych agencji i międzynarodowych organizacji zajmujących się
zapewnieniem dobrobytu dzieciom,
mając na uwadze, że - jak wskazano w Deklaracji Praw Dziecka -
"dziecko, z uwagi na swoją niedojrzałość fizyczną oraz umysłową, wymaga
szczególnej opieki i troski, w tym właściwej ochrony prawnej, zarówno przed,
jak i po urodzeniu",
przypominając postanowienia Deklaracji Zasad Społecznych i
Prawnych odnoszących się do ochrony i dobra dziecka, ze szczególnym odniesieniem
do umieszczania w rodzinie zastępczej oraz adopcji w wymiarze krajowym i
międzynarodowym, podstawowe minimum zasad Narodów Zjednoczonych odnośnie do
wymierzania sprawiedliwości wobec nieletnich ("Zasady Pekińskie")
oraz Deklarację o ochronie kobiet i dzieci w sytuacjach nadzwyczajnych i w
czasie konfliktów zbrojnych,
uznając, że we wszystkich krajach świata są dzieci żyjące w
wyjątkowo trudnych warunkach i że wymagają one szczególnej troski,
biorąc w należyty sposób pod uwagę znaczenie tradycji i wartości
kulturowych każdego narodu dla ochrony i harmonijnego rozwoju dziecka,
uznając wagę międzynarodowej współpracy dla poprawy warunków
życia dzieci w każdym kraju, szczególnie w krajach rozwijających się,
uzgodniły, co następuje:
CZĘŚĆ I
Artykuł 1
W rozumieniu niniejszej konwencji "dziecko" oznacza
każdą istotę ludzką w wieku poniżej osiemnastu lat, chyba że zgodnie z prawem
odnoszącym się do dziecka uzyska ono wcześniej pełnoletność.
Artykuł 2
1. Państwa-Strony w granicach swojej jurysdykcji będą respektowały
i gwarantowały prawa zawarte w niniejszej konwencji wobec każdego dziecka, bez
jakiejkolwiek dyskryminacji, niezależnie od rasy, koloru skóry, płci, języka,
religii, poglądów politycznych, statusu majątkowego, niepełnosprawności,
cenzusu urodzenia lub jakiegokolwiek innego tego dziecka albo jego rodziców
bądź opiekuna prawnego.
2. Państwa-Strony będą podejmowały właściwe kroki dla
zapewnienia ochrony dziecka przed wszelkimi formami dyskryminacji lub karania
ze względu na status prawny, działalność, wyrażane poglądy lub przekonania
religijne rodziców dziecka, opiekunów prawnych lub członków rodziny.
Artykuł 3
1. We wszystkich działaniach dotyczących dzieci,
podejmowanych przez publiczne lub prywatne instytucje opieki społecznej, sądy,
władze administracyjne lub ciała ustawodawcze, sprawą nadrzędną będzie
najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka.
2. Państwa-Strony działają na rzecz zapewnienia dziecku
ochrony i opieki w takim stopniu, w jakim jest to niezbędne dla jego dobra,
biorąc pod uwagę prawa i obowiązki jego rodziców, opiekunów prawnych lub innych
osób prawnie za nie odpowiedzialnych, i w tym celu będą podejmowały wszelkie
właściwe kroki ustawodawcze oraz administracyjne.
3. Państwa-Strony czuwają, aby instytucje, służby oraz inne
jednostki odpowiedzialne za opiekę lub ochronę dzieci dostosowały się do norm
ustanowionych przez kompetentne władze, w szczególności w dziedzinach
bezpieczeństwa, zdrowia, jak również dotyczących właściwego doboru kadr tych
instytucji oraz odpowiedniego nadzoru.
Artykuł 4
Państwa-Strony podejmą wszelkie właściwe działania
ustawodawczo-administracyjne oraz inne dla realizacji praw uznanych w
niniejszej konwencji. Odnośnie do praw ekonomicznych, socjalnych oraz
kulturalnych Państwa-Strony będą podejmowały takie działania przy maksymalnym
wykorzystaniu środków będących w ich dyspozycji oraz - gdy okaże się to
konieczne - w ramach współpracy międzynarodowej.
Artykuł 5
Państwa-Strony będą szanowały odpowiedzialność, prawo i
obowiązek rodziców lub, w odpowiednich przypadkach, członków dalszej rodziny
lub środowiska, zgodnie z miejscowymi obyczajami, opiekunów prawnych lub innych
osób prawnie odpowiedzialnych za dziecko, do zapewnienia mu, w sposób
odpowiadający rozwojowi jego zdolności, możliwości ukierunkowania go i udzielenia
mu rad przy korzystaniu przez nie z praw przyznanych mu w niniejszej konwencji.
Artykuł 6
1. Państwa-Strony uznają, że każde dziecko ma niezbywalne
prawo do życia.
2. Państwa-Strony zapewnią, w możliwie maksymalnym
zakresie, warunki życia i rozwoju dziecka.
Artykuł 7
1. Niezwłocznie po urodzeniu dziecka zostanie sporządzony
jego akt urodzenia, a dziecko od momentu urodzenia będzie miało prawo do
otrzymania imienia, uzyskania obywatelstwa oraz, jeśli to możliwe, prawo do
poznania swoich rodziców i pozostawania pod ich opieką.
2. Państwa-Strony zapewnią, aby te prawa stały się zgodne z
ich prawem wewnętrznym oraz z ich międzynarodowymi zobowiązaniami w tej
dziedzinie, w szczególności w przypadkach, gdyby brak tych uregulowań
spowodował, iż dziecko zostałoby bezpaństwowcem.
Artykuł 8
1. Państwa-Strony podejmują działania mające na celu
poszanowanie prawa dziecka do zachowania jego tożsamości, w tym obywatelstwa,
nazwiska, stosunków rodzinnych, zgodnych z prawem, z wyłączeniem bezprawnych
ingerencji.
2. W przypadku gdy dziecko zostało bezprawnie pozbawione
części lub wszystkich elementów swojej tożsamości, Państwa-Strony okażą
właściwą pomoc i ochronę w celu jak najszybszego przywrócenia jego tożsamości.
Artykuł 9
1. Państwa-Strony zapewnią, aby dziecko nie zostało
oddzielone od swoich rodziców wbrew ich woli, z wyłączeniem przypadków, gdy
kompetentne władze, podlegające nadzorowi sądowemu, zdecydują zgodnie z
obowiązującym prawem oraz stosowanym postępowaniem, że takie oddzielenie jest
konieczne ze względu na najlepiej pojęte interesy dziecka. Taka decyzja może
być konieczna szczególnie w przypadkach nadużyć lub zaniedbań ze strony
rodziców, gdy każde z rodziców mieszka oddzielnie, a należy podjąć decyzję
odnośnie do miejsca pobytu lub zamieszkania dziecka.
2. W każdym postępowaniu podejmowanym stosownie do ustępu 1
niniejszego artykułu należy umożliwić wszystkim zainteresowanym stronom
uczestnictwo w tym postępowaniu oraz wyrażenie przez nie swoich opinii.
3. Państwa-Strony będą szanowały prawo dziecka odseparowanego
od jednego lub obojga rodziców do utrzymywania regularnych stosunków osobistych
i bezpośrednich kontaktów z obojgiem rodziców, z wyjątkiem przypadków, gdy jest
to sprzeczne z najlepiej pojętym interesem dziecka.
4. W przypadku gdy tego rodzaju separacja jest wynikiem
działania podjętego przez Państwo-Stronę, takiego jak zatrzymanie, uwięzienie,
wygnanie, deportacja lub śmierć (w tym śmierć spowodowana jakąkolwiek przyczyną
podczas zatrzymania przez państwo) jednego lub obojga rodziców dziecka lub
dziecka, państwo zapewni, na żądanie, rodzicom dziecka, dziecku lub - jeżeli
będzie to właściwe - innemu członkowi rodziny podanie istotnych informacji
dotyczących miejsca pobytu nieobecnego(ych) członka(ów) rodziny, jeśli treść
tej informacji nie przyniesie szkody dobru dziecka. Ponadto Państwa-Strony
zapewnią, aby wniesienie takiej prośby samo przez się nie pociągało żadnych
ujemnych następstw dla osoby (osób), której(ych) dotyczy.
Artykuł 10
1. Zgodnie z wynikającym z postanowienia artykułu 9 ustęp 1
obowiązkiem Państw-Stron wnioski składane przez dziecko lub przez jego rodziców
odnośnie do wjazdu lub opuszczenia Państwa-Strony w celu łączenia rodziny będą
rozpatrywane przez Państwa-Strony w sposób przychylny, humanitarny i w szybkim
trybie. Państwa-Strony ponadto zapewnią, aby złożenie takiego wniosku nie
pociągało za sobą ujemnych skutków dla wnioskodawców oraz członków ich rodzin.
2. Dziecko, którego rodzice przebywają w różnych państwach,
będzie miało prawo do utrzymywania regularnych, z wyjątkiem okoliczności
nadzwyczajnych, osobistych stosunków i bezpośrednich kontaktów z obojgiem
rodziców. W tym celu oraz zgodnie z obowiązkiem Państw-Stron wynikającym z
postanowienia artykułu 9 ustęp 2 Państwa-Strony będą respektowały prawo dziecka
oraz jego rodziców do opuszczenia każdego kraju, w tym własnego, oraz powrotu
do ich własnego kraju. Prawo do opuszczenia dowolnego kraju będzie podlegać
tylko takim ograniczeniom, które są określone przez prawo i które są niezbędne
dla ochrony bezpieczeństwa narodowego, porządku publicznego, zdrowia i
moralności społecznej lub praw i swobód innych osób, zgodnych z pozostałymi
prawami uznanymi w niniejszej konwencji.
Artykuł 11
1. Państwa-Strony będą podejmowały kroki dla zwalczania
nielegalnego transferu dzieci oraz ich nielegalnego wywozu za granicę.
2. W tym celu Państwa-Strony będą popierały zawieranie
odpowiednich umów dwustronnych lub wielostronnych albo przystępowanie do
istniejących już umów.
Artykuł 12
1. Państwa-Strony zapewniają dziecku, które jest zdolne do
kształtowania swych własnych poglądów, prawo do swobodnego wyrażania własnych
poglądów we wszystkich sprawach dotyczących dziecka, przyjmując je z należytą
wagą, stosownie do wieku oraz dojrzałość dziecka.
2. W tym celu dziecko będzie miało w szczególności
zapewnioną możliwość wypowiadania się w każdym postępowaniu sądowym i
administracyjnym, dotyczącym dziecka, bezpośrednio lub za pośrednictwem
przedstawiciela bądź odpowiedniego organu, zgodnie z zasadami proceduralnymi
prawa wewnętrznego.
Artykuł 13
1. Dziecko będzie miało prawo do swobodnej wypowiedzi;
prawo to ma zawierać swobodę poszukiwania, otrzymywania i przekazywania
informacji oraz idei wszelkiego rodzaju, bez względu na granice, w formie
ustnej, pisemnej bądź za pomocą druku, w formie artystycznej lub z
wykorzystaniem każdego innego środka przekazu według wyboru dziecka.
2. Wykonywanie tego prawa może podlegać pewnym
ograniczeniom, lecz tylko takim, które są przewidziane przez prawo i które są
konieczne:
a.
dla poszanowania praw
lub reputacji innych osób albo
b.
do ochrony
bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego, bądź zdrowia albo
moralności społecznej.
Artykuł 14
1. Państwa-Strony będą respektowały prawo dziecka do
swobody myśli, sumienia i wyznania.
2. Państwa-Strony będą respektowały prawa i obowiązki
rodziców lub, w odpowiednich przypadkach, opiekunów prawnych odnośnie do
ukierunkowania dziecka w korzystaniu z jego prawa w sposób zgodny z
rozwijającymi się zdolnościami dziecka.
3. Swoboda wyrażania wyznawanej religii lub przekonań może
podlegać tylko takim ograniczeniom, które są przewidziane prawem i są konieczne
do ochrony bezpieczeństwa narodowego i porządku publicznego, zdrowia lub
moralności społecznej bądź podstawowych praw i wolności innych osób.
Artykuł 15
1. Państwa-Strony uznają prawa dziecka do swobodnego
zrzeszania się oraz wolności pokojowych zgromadzeń.
2. Na wykonywanie tych praw nie mogą być nakładane
jakiekolwiek ograniczenia, z wyjątkiem tych, które są zgodne z prawem i które
są konieczne w społeczeństwie demokratycznym do zapewnienia interesów
bezpieczeństwa narodowego, porządku publicznego, ochrony zdrowia bądź
moralności społecznej lub ochrony praw i wolności innych osób.
Artykuł 16
1. Żadne dziecko nie będzie podlegało arbitralnej lub
bezprawnej ingerencji w sferę jego życia prywatnego, rodzinnego lub domowego
czy w korespondencję ani bezprawnym zamachom na jego honor i reputację.
2. Dziecko ma prawo do ochrony prawnej przeciwko tego
rodzaju ingerencji lub zamachom.
Artykuł 17
Państwa-Strony uznają ważną rolę spełnianą przez środki masowego
przekazu i zapewnią, aby dziecko miało dostęp do informacji oraz materiałów
pochodzących z różnorodnych źródeł krajowych i międzynarodowych, szczególnie do
tych, które mają na uwadze jego dobro w wymiarze społecznym, duchowym i
moralnym oraz jego zdrowie fizyczne i psychiczne. W tym celu Państwa-Strony
będą:
a.
zachęcały środki
masowego przekazu do rozpowszechniania informacji i materiałów, korzystnych dla
dziecka w wymiarze społecznym oraz kulturalnym, zgodnie z duchem artykułu 29;
b.
zachęcały do rozwoju
współpracy międzynarodowej w dziedzinie wytwarzania, wymiany oraz
rozpowszechniania tego rodzaju informacji i materiałów, pochodzących z
różnorodnych kulturowych źródeł krajowych oraz międzynarodowych;
c.
zachęcały do wydawania
i rozpowszechniania książek dla dzieci;
d.
zachęcały środki
masowego przekazu, aby w szczególny sposób uwzględniały potrzeby językowe
dzieci należących do mniejszości narodowych lub do rdzennej społeczności;
e.
zachęcały do
rozwijania odpowiednich kierunków działalności dla ochrony dzieci przed
informacjami i materiałami szkodliwymi z punktu widzenia ich dobra, mając na
względzie postanowienia artykułów 13 i 18.
Artykuł 18
1. Państwa-Strony podejmą wszelkie możliwe starania dla
pełnego uznania zasady, że oboje rodzice ponoszą wspólną odpowiedzialność za
wychowanie i rozwój dziecka. Rodzice lub w określonych przypadkach opiekunowie
prawni ponoszą główną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka. Jak
najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka ma być przedmiotem ich największej
troski.
2. W celu zagwarantowania i popierania praw zawartych w
niniejszej konwencji Państwa-Strony będą okazywały odpowiednią pomoc rodzicom
oraz opiekunom prawnym w wykonywaniu przez nich obowiązków związanych z
wychowywaniem dzieci oraz zapewnią rozwój instytucji, zakładów i usług w
zakresie opieki nad dziećmi.
3. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki
dla zapewnienia dzieciom pracujących rodziców prawa do korzystania z usług
instytucji i zakładów w zakresie opieki nad dziećmi, do których są one
uprawnione.
Artykuł 19
1. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki
w dziedzinie ustawodawczej, administracyjnej, społecznej oraz wychowawczej dla
ochrony dziecka przed wszelkimi formami przemocy fizycznej bądź psychicznej,
krzywdy lub zaniedbania bądź złego traktowania lub wyzysku, w tym
wykorzystywania w celach seksualnych, dzieci pozostających pod opieką
rodzica(ów), opiekuna(ów) prawnego(ych) lub innej osoby sprawującej opiekę nad
dzieckiem.
2. Tego rodzaju środki ochronne powinny obejmować, tam
gdzie jest to właściwe, skuteczne przedsięwzięcia w celu stworzenia programów
socjalnych dla realizacji pomocy dziecku oraz osobom sprawującym opiekę nad
dzieckiem, jak również innych form działań prewencyjnych dla ustalania,
informowania, wszczynania i prowadzenia śledztwa, postępowania, notowania
wymienionych wyżej przypadków niewłaściwego traktowania dzieci oraz tam, gdzie
jest to właściwe - ingerencję sądu.
Artykuł 20
1. Dziecko pozbawione czasowo lub na stałe swego środowiska
rodzinnego lub gdy ze względu na swoje dobro nie może pozostawać w tym
środowisku, będzie miało prawo do specjalnej ochrony i pomocy ze strony
państwa.
2. Państwa-Strony zgodnie ze swym prawem wewnętrznym
zapewnią takiemu dziecku opiekę zastępczą.
3. Tego rodzaju opieka może obejmować, między innymi,
umieszczenie w rodzinie zastępczej, Kafala w prawie islamskim, adopcję lub -
gdy jest to niezbędne - umieszczenie w odpowiedniej instytucji powołanej do
opieki nad dziećmi. Przy wyborze odpowiednich rozwiązań należy w sposób
właściwy uwzględnić wskazania w zachowaniu ciągłości w wychowaniu dziecka oraz
jego tożsamości etnicznej, religijnej, kulturowej i językowej.
Artykuł 21
Państwa-Strony uznające i/lub dopuszczające system adopcji
zapewnią, aby dobro dziecka było celem najwyższym, i będą:
a.
czuwać, aby adopcja
dziecka odbywała się tylko z upoważnienia kompetentnych władz, które będą
decydować - zgodnie z obowiązującym prawem i postępowaniem oraz na podstawie
wszelkich stosownych i wiarygodnych informacji - o tym, że adopcja jest
dopuszczalna ze względu na sytuację dziecka w odniesieniu do rodziców, krewnych
i opiekunów prawnych, oraz - w przypadku gdy jest to wymagane - aby osoby
zainteresowane świadomie wyraziły zgodę na adopcję po przeprowadzeniu z nimi niezbędnych
konsultacji;
b.
traktować adopcję
związaną z przeniesieniem dziecka do innego kraju jako zastępczy środek opieki
nad dzieckiem, jeżeli nie może być ono umieszczone w rodzinie zastępczej lub
adopcyjnej albo nie można mu zapewnić w żaden inny odpowiedni sposób opieki w
kraju jego pochodzenia;
c.
dbać o to, aby dziecko
adoptowane do innego kraju miało zabezpieczenie gwarancyjne i poziom życia
odpowiednie do tych, które byłyby zapewnione w przypadku adopcji krajowej;
d.
podejmować wszelkie
właściwe kroki dla zapewnienia, aby w przypadku adopcji do innego kraju osoby w
niej zaangażowane nie uzyskały z tego powodu niestosownych korzyści
finansowych;
e.
sprzyjać osiąganiu
celów niniejszego artykułu, tam gdzie jest to stosowne, przez zawieranie
dwustronnych lub wielostronnych porozumień lub umów, a także dążyć w ich ramach
do zapewnienia, aby umieszczenie dziecka w innym kraju odbywało się za
pośrednictwem kompetentnych władz lub organów.
Artykuł 22
1. Państwa-Strony podejmą właściwe kroki dla zapewnienia,
aby dziecko, które ubiega się o status uchodźcy bądź jest uważane za uchodźcę w
świetle odpowiednich przepisów prawa międzynarodowego lub wewnętrznego
stosowanego postępowania, w przypadku gdy występuje samo lub towarzyszą mu
rodzice bądź inna osoba, otrzymało odpowiednią ochronę i pomoc humanitarną przy
korzystaniu z odpowiednich praw zawartych w niniejszej konwencji lub innych
międzynarodowych aktach dotyczących praw człowieka oraz innych dokumentach w
sprawach humanitarnych, których wspomniane Państwa są Stronami.
2. W tym celu Państwa-Strony zapewnią, w stopniu, jaki
uznają za właściwy, współdziałanie w wysiłkach podejmowanych przez Narody
Zjednoczone i inne kompetentne organizacje międzyrządowe oraz pozarządowe,
współpracujące z Narodami Zjednoczonymi, dla udzielenia ochrony i pomocy
takiemu dziecku oraz odnalezienia jego rodziców lub innych członków rodziny
dziecka uchodźcy w celu uzyskania informacji niezbędnych do ponownego
połączenia go z rodziną. W przypadkach gdy nie można odnaleźć rodziców ani
innych członków rodziny, dziecko zostanie otoczone taką samą opieką, jak
dziecko pozbawione stale bądź czasowo swojego otoczenia rodzinnego z
jakichkolwiek przyczyn, zgodnie z postanowieniami niniejszej konwencji.
Artykuł 23
1. Państwa-Strony uznają, że dziecko psychicznie lub
fizycznie niepełnosprawne powinno mieć zapewnioną pełnię normalnego życia w
warunkach gwarantujących mu godność, umożliwiających osiągnięcie niezależności
oraz ułatwiających aktywne uczestnictwo dziecka w życiu społeczeństwa.
2. Państwa-Strony uznają prawo dziecka niepełnosprawnego do
szczególnej troski i będą sprzyjały oraz zapewniały, stosownie do dostępnych
środków, rozszerzanie pomocy udzielanej uprawnionym do niej dzieciom oraz
osobom odpowiedzialnym za opiekę nad nimi. Pomoc taka będzie udzielana na
wniosek tych osób i będzie stosowna do warunków dziecka oraz sytuacji rodziców
lub innych osób, które się nim opiekują.
3. Uznając szczególne potrzeby dziecka niepełnosprawnego,
pomoc, o której mowa w ustępie 2 niniejszego artykułu, będzie udzielana
bezpłatnie tam, gdzie jest to możliwe, z uwzględnieniem zasobów finansowych
rodziców bądź innych osób opiekujących się dzieckiem, i ma zapewnić, aby
niepełnosprawne dziecko posiadało skuteczny dostęp do oświaty, nauki, opieki
zdrowotnej, opieki rehabilitacyjnej, przygotowania zawodowego oraz możliwości
rekreacyjnych, realizowany w sposób prowadzący do osiągnięcia przez dziecko jak
najwyższego stopnia zintegrowania ze społeczeństwem oraz osobistego rozwoju, w
tym jego rozwoju kulturalnego i duchowego.
4. Państwa-Strony będą sprzyjać, w duchu współpracy
międzynarodowej, wymianie odpowiednich informacji w zakresie profilaktyki
zdrowotnej oraz leczenia medycznego, psychologicznego i funkcjonalnego dzieci
niepełnosprawnych, w tym rozpowszechnianiu i umożliwianiu dostępu do informacji
dotyczących metod rehabilitacji oraz kształcenia i przygotowania zawodowego, w
celu umożliwienia Państwom-Stronom poprawy ich możliwości i kwalifikacji oraz w
celu wzbogacenia ich doświadczeń w tych dziedzinach. W związku z tym potrzeby
krajów rozwijających się będą uwzględniane w sposób szczególny.
Artykuł 24
1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do jak najwyższego
poziomu zdrowia i udogodnień w zakresie leczenia chorób oraz rehabilitacji
zdrowotnej. Państwa-Strony będą dążyły do zapewnienia, aby żadne dziecko nie
było pozbawione prawa dostępu do tego rodzaju opieki zdrowotnej.
2. Państwa-Strony będą dążyły do pełnej realizacji tego
prawa, a w szczególności podejmą niezbędne kroki w celu:
a.
zmniejszenia
śmiertelności wśród noworodków i dzieci;
b.
zapewnienia udzielania
koniecznej pomocy oraz opieki zdrowotnej wszystkim dzieciom, ze szczególnym
uwzględnieniem rozwoju podstawowej opieki zdrowotnej;
c.
zwalczania chorób i
niedożywienia, w tym - w ramach podstawowej opieki zdrowotnej - przez
wykorzystanie między innymi łatwo dostępnych technik oraz przez dostarczanie
odpowiednich pożywnych produktów żywnościowych i wody pitnej, z uwzględnieniem
niebezpieczeństwa oraz ryzyka zanieczyszczenia środowiska naturalnego;
d.
zapewnienia matkom
właściwej opieki zdrowotnej w okresie przed i po urodzeniu dziecka;
e.
zapewnienia, aby
wszystkie grupy społeczne, w szczególności rodzice oraz dzieci, były
informowane i posiadały dostęp do oświaty oraz otrzymywały wsparcie w
korzystaniu z podstawowej wiedzy w zakresie zdrowia dziecka i karmienia,
korzyści z karmienia piersią, higieny i warunków zdrowotnych otoczenia, a także
zapobiegania wypadkom;
f.
rozwoju
profilaktycznej opieki zdrowotnej, poradnictwa dla rodziców oraz wychowania i
usług w zakresie planowania rodziny.
3. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe i
skuteczne kroki na rzecz zniesienia tradycyjnych praktyk przynoszących szkodę
zdrowiu dziecka.
4. Państwa-Strony zobowiązują się działać na rzecz
sprzyjania i zachęcania do rozwoju współpracy międzynarodowej w celu
stopniowego osiągania pełnej realizacji praw uznanych w niniejszym artykule. W
związku z tym szczególna uwaga będzie zwrócona na potrzeby krajów rozwijających
się.
Artykuł 25
Państwa-Strony uznają prawo dziecka, umieszczonego przez
kompetentne władze w zakładzie w celach opieki, ochrony bądź leczenia w
zakresie zdrowia fizycznego lub psychicznego, do okresowego przeglądu leczenia
dziecka i wszelkich innych okoliczności odnoszących się do jego umieszczenia w
zakładzie.
Artykuł 26
1. Państwa-Strony będą uznawać prawo każdego dziecka do
korzystania z systemu zabezpieczenia społecznego, w tym ubezpieczeń socjalnych,
oraz będą podejmowały niezbędne kroki do osiągnięcia pełnej realizacji tego
prawa zgodnie z ich prawem wewnętrznym.
2. Tam gdzie jest to możliwe, powyższe świadczenia powinny
być zabezpieczone z uwzględnieniem zasobów i warunków życia dziecka oraz osób
odpowiedzialnych za jego utrzymanie, jak również wszelkich innych okoliczności,
odnoszących się do stosowania realizacji świadczeń wnioskowanych przez dziecko
lub w jego imieniu.
Artykuł 27
1. Państwa-Strony uznają prawo każdego dziecka do poziomu
życia odpowiadającego jego rozwojowi fizycznemu, psychicznemu, duchowemu,
moralnemu i społecznemu.
2. Rodzice (rodzic) lib inne osoby odpowiedzialne za
dziecko ponoszą główną odpowiedzialność za zabezpieczenie, w ramach swych
możliwości, także finansowych, warunków życia niezbędnych do rozwoju dziecka.
3. Państwa-Strony, zgodnie z warunkami krajowymi oraz
odpowiednio do swych środków, będą podejmowały właściwe kroki dla wspomagania
rodziców lub innych osób odpowiedzialnych za dziecko w realizacji tego prawa
oraz będą udzielały, w razie potrzeby, pomocy materialnej oraz innych programów
pomocy, szczególnie w zakresie żywności, odzieży i mieszkań.
4. Państwa-Strony podejmą wszelkie właściwe kroki dla
zapewnienia łożenia na utrzymanie dziecka ze strony rodziców lub innych osób
ponoszących odpowiedzialność finansową za dziecko, zarówno na terenie
Państwa-Strony, jak i za granicą. W szczególnych wypadkach, gdy osoba ponosząca
odpowiedzialność finansową za dziecko mieszka w państwie innym niż dziecko,
Państwa-Strony będą dążyły do przystąpienia do umów międzynarodowych lub do
zawarcia takich umów, jak również do zawierania odpowiednich porozumień.
Artykuł 28
1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do nauki i w celu
stopniowego realizowania tego prawa na zasadzie równych szans, w szczególności:
a.
uczynią nauczanie
podstawowe obowiązkowym i bezpłatnym dla wszystkich;
b.
będą popierać rozwój
różnorodnych form szkolnictwa średniego, zarówno ogólnokształcącego, jak i
zawodowego, uczynią je dostępnymi dla każdego dziecka oraz podejmą odpowiednie
kroki, takie jak wprowadzenie bezpłatnego nauczania oraz udzielanie w razie potrzeby
pomocy finansowej;
c.
za pomocą wszelkich
właściwych środków uczynią szkolnictwo wyższe dostępnym dla wszystkich na
zasadzie zdolności;
d.
udostępnią wszystkim
dzieciom informacje i poradnictwo szkolne i zawodowe;
e.
podejmą kroki na rzecz
zapewnienia regularnego uczęszczania do szkół oraz zmniejszenia wskaźnika
porzucania nauki.
2. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe środki
zapewniające, aby dyscyplina szkolna była stosowana w sposób zgodny z ludzką
godnością dziecka i z niniejszą konwencją.
3. Państwa-Strony będą popierały i rozwijały międzynarodową
współpracę w dziedzinie oświaty, w szczególności w celu przyczyniania się do
zlikwidowania ignorancji i analfabetyzmu na świecie oraz ułatwienia dostępu do
wiedzy naukowo-technicznej i nowoczesnych metod nauczania. W tym zakresie
należy w szczególności uwzględnić potrzeby krajów rozwijających się.
Artykuł 29
1. Państwa-Strony są zgodnie, że nauka dziecka będzie
ukierunkowana na:
a.
rozwijanie w jak
najpełniejszym zakresie osobowości, talentów oraz zdolności umysłowych i
fizycznych dziecka;
b.
rozwijanie w dziecku
szacunku dla praw człowieka i podstawowych swobód oraz dla zasad zawartych w
Karcie Narodów Zjednoczonych;
c.
rozwijanie w dziecku
szacunku dla jego rodziców, jego tożsamości kulturowej, języka i wartości, dla
wartości narodowych kraju, w którym mieszka dziecko, kraju, z którego dziecko
pochodzi, jak i dla innych kultur;
d.
przygotowanie dziecka
do odpowiedniego życia w wolnym społeczeństwie, w duchu zrozumienia, pokoju,
tolerancji, równości płci oraz przyjaźni pomiędzy wszystkimi narodami, grupami
etnicznymi, narodowymi i religijnymi oraz osobami rdzennego pochodzenia;
e.
rozwijanie w dziecku
poszanowania środowiska naturalnego.
2. Żadne postanowienie niniejszego artykułu lub artykułu 28
nie może być interpretowane w sposób naruszający wolność osób fizycznych lub
ciał zbiorowych do zakładania i prowadzenia instytucji oświatowych, z
zastrzeżeniem przestrzegania zasad wyrażonych w ustępie 1 niniejszego artykułu
oraz wymogów, aby kształcenie w tego typu instytucjach odpowiadało minimalnym
standardom, które określi dane państwo.
Artykuł 30
W tych państwach, w których istnieją mniejszości etniczne,
religijne lub językowe bądź osoby pochodzenia rdzennego, dziecku należącemu do
takiej mniejszości lub dziecku pochodzenia rdzennego nie można odmówić prawa do
posiadania i korzystania z własnej kultury, do wyznawania i praktykowania
swojej religii lub do używania własnego języka, łącznie z innymi członkami jego
grupy.
Artykuł 31
1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do wypoczynku i
czasu wolnego, do uczestniczenia w zabawach i zajęciach rekreacyjnych,
stosownych do wieku dziecka, oraz do nieskrępowanego uczestniczenia w życiu
kulturalnym i artystycznym.
2. Państwa-Strony będą przestrzegały oraz popierały prawo
dziecka do wszechstronnego uczestnictwa w życiu kulturalnym i artystycznym oraz
będą sprzyjały tworzeniu właściwych i równych sposobności dla działalności
kulturalnej, artystycznej, rekreacyjnej oraz w zakresie wykorzystania czasu
wolnego.
Artykuł 32
1. Państwa-Strony uznają prawo dziecka do ochrony przed
wyzyskiem ekonomicznym, przed wykonywaniem pracy, która może być niebezpieczna
lub też może kolidować z kształceniem dziecka, bądź może być szkodliwa dla
zdrowia dziecka lub jego rozwoju fizycznego, umysłowego, duchowego, moralnego
lub społecznego.
2. Państwa-Strony będą podejmowały kroki ustawodawcze,
administracyjne, socjalne oraz środki w dziedzinie oświaty dla zapewnienia
realizacji postanowień niniejszego artykułu. W tym celu, mając na uwadze
odnośne postanowienia innych dokumentów międzynarodowych, Państwa-Strony w
szczególności:
a.
ustanowią minimalny
poziom lub poziomy wiekowe dla ubiegania się o podjęcie pracy;
b.
ustanowią właściwe
przepisy odnośnie do wymiaru czasowego oraz warunków zatrudnienia;
c.
ustanowią odpowiednie
kary lub inne sankcje do zapewnienia skutecznego stosowania niniejszego
artykułu.
Artykuł 33
Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie odpowiednie kroki, w
tym środki ustawodawcze, administracyjne, socjalne oraz środki w dziedzinie
oświaty, w celu zapewnienia ochrony dzieci przed nielegalnym używaniem środków
narkotycznych i substancji psychotropowych, zgodnie z ich zdefiniowaniem w
odpowiednich umowach międzynarodowych, oraz w celu zapobiegania wykorzystywaniu
dzieci do nielegalnej produkcji tego typu substancji i handlu nimi.
Artykuł 34
Państwa-Strony zobowiązują się do ochrony dzieci przed wszelkimi
formami wyzysku seksualnego i nadużyć seksualnych, Dla osiągnięcia tych celów
Państwa-Strony podejmą w szczególności wszelkie właściwe kroki o zasięgu
krajowym, dwustronnym oraz wielostronnym dla przeciwdziałania:
a.
nakłanianiu lub
zmuszaniu dziecka do jakichkolwiek nielegalnych działań seksualnych;
b.
wykorzystywaniu dzieci
do prostytucji lub innych nielegalnych praktyk seksualnych;
c.
wykorzystywaniu dzieci
w pornograficznych przedstawieniach i materiałach.
Artykuł 35
Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie kroki o zasięgu
krajowym, dwustronnym oraz wielostronnym dla przeciwdziałania uprowadzeniom,
sprzedaży bądź handlowi dziećmi, dokonywanych dla jakichkolwiek celów i w
jakiejkolwiek formie.
Artykuł 36
Państwa-Strony będą bronić dziecko przed wszelkimi innymi
formami wyzysku, w jakimkolwiek aspekcie naruszającymi dobro dziecka,
Artykuł 37
Państwa-Strony zapewnią, aby:
a.
żadne dziecko nie
podlegało torturowaniu bądź okrutnemu, nieludzkiemu czy poniżającemu
traktowaniu lub karaniu. Ani kara śmierci, ani kara dożywotniego więzienia bez
możliwości wcześniejszego zwolnienia nie może zostać orzeczona wobec osoby w
wieku poniżej osiemnastu lat za popełnione przez nią przestępstwa;
b.
żadne dziecko nie zostało
pozbawione wolności w sposób bezprawny lub arbitralny. Aresztowanie,
zatrzymanie lub uwięzienie dziecka powinno być zgodne z prawem i może być
zastosowane jedynie jako środek ostateczny i na możliwie najkrótszy czas;
c.
każde dziecko
pozbawione wolności było traktowane humanitarnie i z poszanowaniem wrodzonej
godności jednostki ludzkiej, w sposób uwzględniający potrzeby osoby w danym
wieku. W szczególności każde dziecko pozbawione wolności zostanie odseparowane
od osób dorosłych, jeśli tylko rozwiązanie odwrotne nie będzie uznane za zgodne
z najwyższym dobrem dziecka, oraz będzie miało prawo utrzymywać kontakty ze
swoją rodziną poprzez korespondencję i wizyty, z wyłączeniem sytuacji
wyjątkowych;
d.
każde dziecko
pozbawione wolności miało prawo do uzyskania niezwłocznego dostępu do prawnej
lub innej odpowiedzialnej pomocy, jak również prawo do kwestionowania
legalności pozbawienia go wolności przed sądem lub inną kompetentną, niezawisłą
i bezstronną władzą oraz domagania się uzyskania szybkiej decyzji w tej sprawie.
Artykuł 38
1. Państwa-Strony zobowiązują się respektować i nakazać
respektowanie norm międzynarodowego prawa humanitarnego mających zastosowanie
do nich w przypadku konfliktu zbrojnego i odnoszących się do dzieci.
2. Państwa-Strony podejmą wszelkie możliwe kroki dla
zapewnienia, aby osoby, które nie osiągnęły wieku piętnastu lat, nie brały
bezpośredniego udziału w działaniach zbrojnych.
3. Państwa-Strony będą powstrzymywały się przed
rekrutowaniem do swoich sił zbrojnych jakiejkolwiek osoby, która nie osiągnęła
wieku piętnastu lat. Przeprowadzając rekrutację spośród osób, które osiągnęły
wiek piętnastu lat, lecz nie osiągnęły jeszcze osiemnastu lat, Państwa-Strony
będą starały się brać pod uwagę w pierwszej kolejności osoby starsze wiekiem.
4. Zgodnie ze swoimi zobowiązaniami, wynikającymi z
międzynarodowego prawa humanitarnego do ochrony ludności cywilnej w konfliktach
zbrojnych, Państwa-Strony będą stosowały wszelkie możliwe do realizacji środki
dla zapewnienia ochrony i opieki nad dziećmi dotkniętymi przez konflikt
zbrojny.
Artykuł 39
Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki dla
ułatwienia przebiegu rehabilitacji fizycznej i psychicznej oraz reintegracji
społecznej dziecka, które padło ofiarą jakiejkolwiek formy zaniedbania, wyzysku
lub wykorzystania, torturowania lub jakiejkolwiek innej formy okrutnego,
nieludzkiego czy poniżającego traktowania albo karania bądź konfliktu
zbrojnego. Taka rehabilitacja czy reintegracja przebiegać będzie w środowisku,
które sprzyja zdrowiu, zapewnieniu własnego szacunku i godności dziecka.
Artykuł 40
1. Państwa-Strony uznają prawo każdego dziecka
podejrzanego, oskarżonego bądź uznanego winnym pogwałcenia prawa karnego do
traktowania w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości dziecka, które
umacnia w nim poszanowanie podstawowych praw i wolności innych osób oraz
uwzględnia wiek dziecka i celowość sprzyjania jego reintegracji dla podjęcia
przez nie konstruktywnej roli w społeczeństwie.
2. W tym celu, a także uwzględniając odpowiednie
postanowienia dokumentów międzynarodowych, Państwa-Strony zapewnią w
szczególności:
a.
aby żadne dziecko nie
było podejrzane, oskarżane bądź uznawane winnym pogwałcenia prawa karnego
poprzez działanie lub zaniechanie, które nie było zabronione przez prawo
wewnętrzne bądź międzynarodowe w momencie jego dokonania;
b.
każdemu dziecku, które
podejrzewa się, oskarża lub uznaje winnym pogwałcenia prawa karnego,
przynajmniej następujące gwarancje:
i.
przyznanie domniemania
niewinności do chwili udowodnienia winy zgodnie z prawem;
ii.
niezwłoczne
bezpośrednie poinformowanie go o stawianych mu zarzutach lub, w odpowiednich
przypadkach, za pośrednictwem jego rodziców albo opiekuna prawnego oraz
zapewnienie prawnej lub innej pomocy w przygotowaniu i prezentowaniu jego
obrony;
iii.
rozpatrzenie sprawy
bez zwłoki i przez niezawisłą i bezstronną władzę bądź organ sądowy w uczciwym
procesie, przeprowadzonym zgodnie z prawem, zabezpieczeniem prawnej lub innej
właściwej pomocy oraz w obecności jego rodziców lub opiekunów prawnych, jeśli
tylko nie będzie to uważane za niezgodne z najwyższym interesem dziecka z uwagi
na jego wiek lub sytuację;
iv.
niestosowanie przymusu
do składania zeznań lub przyznania się do winy; przesłuchiwanie świadków ze
strony przeciwnej i równoprawne uczestniczenie w przesłuchiwaniu świadków w
jego imieniu;
v.
w przypadku uznania
winnym pogwałcenia prawa karnego, posiadanie prawa odwołania się od tego
orzeczenia oraz innych związanych z nim środków do wyższej, kompetentnej,
niezawisłej i bezstronnej władzy lub organu sądowego, zgodnie z prawem;
vi.
zapewnienie bezpłatnej
pomocy tłumacza, jeśli dziecko nie rozumie bądź nie mówi w danym języku;
vii.
pełne poszanowanie
spraw z zakresu życia osobistego we wszystkich etapach procesowych.
3. Państwa-Strony będą sprzyjały tworzeniu praw, procedur
organów oraz instytucji odnoszących się specjalnie do dzieci podejrzanych,
oskarżonych bądź uznawanych winnymi pogwałcenia prawa karnego, a w
szczególności:
a.
ustanowieniu
minimalnej granicy wieku, poniżej której dzieci będą posiadały domniemanie
niezdolności do naruszenia prawa karnego;
b.
w przypadku gdy jest
to właściwe i celowe, stosowaniu innych środków postępowania z takimi dziećmi,
bez uciekania się do postępowania sądowego, pod warunkiem pełnego poszanowania
praw człowieka i gwarancji prawnych.
4. Różnorodność przedsięwzięć, takich jak opieka,
poradnictwo, nadzór, probacja, umieszczenie w rodzinie zastępczej, programy
edukacyjne i szkolenia zawodowego, oraz inne rozwiązania alternatywne do opieki
instytucjonalnej będą dostępne dla zapewnienia właściwego postępowania z
dziećmi, w sposób właściwy dla ich dobra, a także proporcjonalny zarówno w
stosunku do okoliczności, jak i do popełnionego wykroczenia.
Artykuł 41
Niniejsza konwencja w żaden sposób nie narusza postanowień,
które w większym stopniu sprzyjają realizacji praw dziecka i które mogą być
zawarte w:
a.
prawie Państwa-Strony
lub
b.
prawie międzynarodowym
obowiązującym to Państwo.
CZĘŚĆ II
Artykuł 42
Państwa-Strony zobowiązują się do szerzenia informacji o
zasadach i postanowieniach niniejszej konwencji zarówno wśród dorosłych, jak i
dzieci, wykorzystując do tego celu będące w ich dyspozycji środki.
Artykuł 43
1. W celu badania postępów dokonywanych przez
Państwa-Strony w realizacji zobowiązań przewidzianych w niniejszej konwencji
ustanawia się Komitet Praw Dziecka, który będzie wykonywał wskazane niżej
funkcje.
2. Komitet będzie składał się z osiemnastu ekspertów,
reprezentujących wysoki poziom moralny i posiadających uznane kompetencje w
dziedzinie, której dotyczy niniejsza konwencja. Członkowie Komitetu będą
wybierani przez Państwa-Strony spośród ich obywateli i będą występowali
osobiście, z uwzględnieniem sprawiedliwego podziału geograficznego oraz zasadniczych
systemów prawnych.
3. Członkowie Komitetu będą wybierani w tajnym głosowaniu z
listy osób wyznaczonych przez Państwa-Strony. Każde Państwo może wyznaczyć
jedną osobę spośród swoich obywateli.
4. Wstępne wybory do Komitetu odbędą się nie później niż po
upływie sześciu miesięcy od daty wejścia w życie niniejszej konwencji, a
następnie co dwa lata. Co najmniej na cztery miesiące przed terminem każdych
wyborów Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych wystosuje list do
Państw-Stron, prosząc je o podanie nazwisk wyznaczonych przez nie osób w ciągu
dwóch miesięcy. Sekretarz Generalny przygotuje następnie listę wszystkich osób
w ten sposób wyznaczonych, ułożoną w porządku alfabetycznym, ze wskazaniem
państwa, przez które zostali wyznaczeni, i przedłoży ją Państwom-Stronom
niniejszej konwencji.
5. Wybory będą się odbywały na spotkaniach Państw-Stron,
zwołanych przez Sekretarza Generalnego w siedzibie Narodów Zjednoczonych. Na
tych spotkaniach, na których quorum będzie stanowiło dwie trzecie Państw-Stron,
osoby, które otrzymają największą liczbę głosów oraz absolutną większość głosów
obecnych i biorących udział w głosowaniu przedstawicieli Państw-Stron, zostaną
wybrane na członków Komitetu.
6. Członkowie Komitetu wybierani będą na okres czterech
lat. Będą oni mogli zostać wybrani ponownie, jeśli znów zostaną wyznaczeni.
Kadencja pięciu spośród członków wybranych w pierwszych wyborach wygaśnie po
upływie dwóch lat; niezwłocznie po pierwszych wyborach nazwiska owych pięciu
członków zostaną wybrane drogą losowania przez przewodniczącego spotkania.
7. W przypadku śmierci członka Komitetu, jego rezygnacji
lub jego oświadczenia, że z jakiegokolwiek innego powodu nie może wypełnić
obowiązków członka Komitetu, Państwo-Strona, które wyznaczyło danego członka,
wyznaczy za zgodą Komitetu innego eksperta spośród swoich obywateli na okres
pozostały do końca kadencji.
8. Komitet ustanowi swoje własne zasady procedury.
9. Komitet wybiera swych funkcjonariuszy na okres dwóch
lat.
10. Posiedzenia Komitetu będą odbywały się zwykle w
siedzibie Narodów Zjednoczonych lub w innym dogodnym miejscu określonym przez
Komitet. Komitet będzie odbywał posiedzenia zasadniczo corocznie. Czas trwania
posiedzeń Komitetu będzie określony oraz poddawany weryfikacji, gdy zajdzie
taka potrzeba, na spotkaniu Państw-Stron niniejszej konwencji, za zgodą
Zgromadzenia Ogólnego.
11. Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych zapewni
niezbędny personel oraz warunki do skutecznego wypełniania przez Komitet
funkcji nałożonych przez niniejszą konwencję.
12. Za zgodą Zgromadzenia Ogólnego członkowie Komitetu
utworzonego na mocy niniejszej konwencji otrzymywać będą honoraria z funduszy
Narodów Zjednoczonych na okres i na warunkach określanych przez Zgromadzenie.
Artykuł 44
1. Państwa-Strony zobowiązują się do przedkładania
Komitetowi za pośrednictwem Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych
sprawozdań odnośnie do środków stosowanych przez nie do realizacji praw
zawartych w konwencji oraz postępów w korzystaniu z tych praw:
a.
w ciągu dwóch lat po
wejściu w życie konwencji dla danego państwa;
b.
następnie co pięć lat.
2. Sprawozdania przedkładane na mocy niniejszego artykułu
wskazywać będą na czynniki oraz na ewentualne trudności wpływające na stopień
wypełnienia zobowiązań wynikających z niniejszej konwencji. Sprawozdania będą
zawierały także odpowiednie informacje zapewniające Komitetowi pełną wiedzę na
temat wprowadzenia w życie postanowień konwencji w danym kraju.
3. Państwo-Strona, które przedłożyło Komitetowi
wszechstronne sprawozdanie pierwotne, nie musi już w swoich następnych
sprawozdaniach, przedkładanych zgodnie z ustępem 1 pkt b), powtarzać
podstawowych informacji, które podane były uprzednio.
4. Komitet może zażądać od Państw-Stron dalszych informacji
odnoszących się do wprowadzenia w życie konwencji.
5. Komitet będzie przedkładał Zgromadzeniu Ogólnemu Narodów
Zjednoczonych za pośrednictwem Rady Gospodarczo-Społecznej, co dwa lata,
sprawozdania ze swojej działalności.
6. Państwa-Strony będą szeroko udostępniały opinii publicznej
swych krajów te sprawozdania.
Artykuł 45
Dla ułatwienia skutecznego wprowadzenia w życie niniejszej
konwencji oraz stworzenia korzystnych warunków do współpracy międzynarodowej w
dziedzinie, której ona dotyczy:
a.
agencje
wyspecjalizowane, Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci oraz inne
organy Narodów Zjednoczonych będą uprawnione do uczestniczenia poprzez swoich
przedstawicieli przy omawianiu wprowadzania w życie tych postanowień niniejszej
konwencji, które wchodzą w zakres ich kompetencji. Komitet może poprosić
agencje wyspecjalizowane, Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci i inne
kompetentne organy, jeśli uzna to za stosowne, o udzielenie specjalistycznych
porad odnośnie do wprowadzania w życie konwencji w kwestiach wchodzących w zakres
ich kompetencji. Komitet może poprosić agencje wyspecjalizowane, Fundusz
Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci i inne organy Narodów Zjednoczonych o
przedłożenie sprawozdań dotyczących wprowadzenia w życie konwencji w tych
dziedzinach, które wchodzą w zakres ich działalności;
b.
Komitet będzie
przekazywał, jeśli uzna to za stosowne, agencjom wyspecjalizowanym, Funduszowi
Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci i innym właściwym organom wszelkie
sprawozdania Państw-Stron, zawierające prośbę lub wskazujące na potrzebę w
zakresie doradztwa technicznego bądź pomocy, łącznie z ewentualnymi uwagami i
sugestiami Komitetu odnośnie do owych próśb lub wskazań;
c.
Komitet może zalecić
Zgromadzeniu Ogólnemu zwrócenie się do Sekretarza Generalnego o zainicjowanie w
jego imieniu badań konkretnych problemów odnoszących się do praw dziecka;
d.
Komitet może uczynić
sugestie i ogólne zalecenia w oparciu o otrzymywane informacje, zgodnie z
artykułem 44 i 45 niniejszej konwencji. Sugestie te i ogólne zalecenia będą
przekazywane zainteresowanemu Państwu-Stronie i podawane do wiadomości
Zgromadzenia Ogólnego, łącznie z ewentualnymi uwagami Państw-Stron.
CZĘŚĆ III
Artykuł 46
Niniejsza konwencja będzie otwarta do podpisania przez wszystkie
państwa.
Artykuł 47
Niniejsza konwencja podlega ratyfikacji. Dokumenty ratyfikacyjne
składane będą u Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 48
Każde państwo będzie mogło przystąpić do niniejszej konwencji.
Dokumenty przystąpienia będą składane u Sekretarza Generalnego Narodów
Zjednoczonych.
Artykuł 49
1. Niniejsza konwencja wejdzie w życie trzydziestego dnia,
licząc od daty złożenia u Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych
dwudziestego dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia.
2. W stosunku do każdego Państwa, które dokona ratyfikacji
lub przystąpienia do konwencji, po złożeniu dwudziestego dokumentu
ratyfikacyjnego lub przystąpienia, konwencja wejdzie w życie trzydziestego
dnia, licząc od daty złożenia przez dane Państwo swojego dokumentu ratyfikacyjnego
lub przystąpienia.
Artykuł 50
1. Każde Państwo-Strona może zaproponować poprawkę i wnieść
ją do Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych. Sekretarz Generalny
zakomunikuje następnie o zaproponowanej poprawce Państwom-Stronom, łącznie z
wnioskiem o wskazanie, czy są one za zwołaniem konferencji Państw-Stron,
mającej na celu rozważenie i przeprowadzenie głosowania nad propozycją. W
przypadku gdy w ciągu czterech miesięcy od daty takiego powiadomienia co
najmniej jedna trzecia Państw-Stron wypowie się za zwołaniem takiej
konferencji, Sekretarz Generalny zwoła taką konferencję pod auspicjami Narodów
Zjednoczonych. Każda poprawka przyjęta większością głosów Państw-Stron obecnych
i biorących udział w głosowaniu podlegać będzie zatwierdzeniu przez Zgromadzenie
Ogólne Narodów Zjednoczonych.
2. Poprawka przyjęta w sposób zgodny z ustępem 1
niniejszego artykułu wchodzi w życie po zatwierdzeniu przez Zgromadzenie Ogólne
Narodów Zjednoczonych i przyjęciu większością dwóch trzecich Państw-Stron.
3. Poprawka, po wejściu w życie, będzie miała moc wiążącą
dla tych Państw-Stron, które się za nią opowiedziały; pozostałe Państwa-Strony
natomiast obowiązują nadal postanowienia konwencji oraz wszelkie wcześniejsze
poprawki, jeśli zostały one przez te Państwa przyjęte.
Artykuł 51
1. Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych będzie
przyjmować oraz rozsyłać do wszystkich Państw-Stron teksty zastrzeżeń
dokonanych przez Państwa podczas ratyfikacji lub przystąpienia.
2. Nie będzie dopuszczalne zastrzeżenie pozostające w
sprzeczności z przedmiotem i celem niniejszej konwencji.
3. Zastrzeżenie może zostać wycofane w dowolnym czasie w
drodze notyfikacji tego faktu, złożonej na ręce Sekretarza Generalnego Narodów
Zjednoczonych, który następnie powiadomi o tym wszystkie Państwa-Strony konwencji.
Taka notyfikacja odniesie skutek w dniu otrzymania jej przez Sekretarza
Generalnego.
Artykuł 52
Państwo-Strona może wypowiedzieć konwencję w drodze pisemnej
notyfikacji złożonej na ręce Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych.
Wypowiedzenie nabiera mocy po upływie jednego roku od daty przyjęcia
notyfikacji przez Sekretarza Generalnego.
Artykuł 53
Depozytariuszem niniejszej konwencji jest Sekretarz Generalny
Narodów Zjednoczonych.
Artykuł 54
Oryginał niniejszej konwencji, którego teksty sporządzone w
językach angielskim, arabskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim oraz rosyjskim
są jednakowo autentyczne, zostanie zdeponowany u Sekretarza Generalnego Narodów
Zjednoczonych.
Na dowód czego niżej podpisani pełnomocnicy, w należyty sposób
upełnomocnieni przez swe Rządy, złożyli podpis pod niniejszą konwencją.
Po zaznajomieniu się z powyższą konwencją w imieniu
Rzeczypospolitej Polskiej oświadczam, że:
·
została ona uznana za
słuszną w całości,
·
jest ona przyjęta,
ratyfikowana i potwierdzona, z zastrzeżeniami wskazanymi w załączniku do
niniejszego aktu,
·
będzie ona niezmienne
zachowywana.
Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią
Rzeczypospolitej Polskiej.
Dano w Warszawie dnia 30 kwietnia 1991 r.
Załącznik
Zastrzeżenia
Ratyfikując Konwencję o prawach dziecka, przyjętą przez
Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r.,
Rzeczpospolita Polska w oparciu o postanowienie artykułu 51 ustęp 1 tej
konwencji zgłasza następujące zastrzeżenia:
·
W odniesieniu do
artykułu 7 konwencji: Rzeczpospolita Polska zastrzega, że prawo dziecka
przysposobionego do poznania rodziców naturalnych będzie podlegało ograniczeniu
poprzez obowiązywanie rozwiązań prawnych umożliwiających przysposabiającym
zachowanie tajemnicy pochodzenia dziecka.
·
O granicy wieku, od
której dopuszczalne jest powoływanie do służby wojskowej lub podobnej oraz
uczestnictwo w działaniach zbrojnych, rozstrzyga prawo Rzeczypospolitej
Polskiej. Granica ta nie może być niższa niż przewidziana w artykule 38
konwencji.
Deklaracje:
·
Rzeczpospolita Polska
uważa, że wykonania przez dziecko jego praw określonych w konwencji, w
szczególności praw określonych w artykułach od 12 do 16, dokonuje się z
poszanowaniem władzy rodzicielskiej, zgodnie z polskimi zwyczajami i tradycjami
dotyczącymi miejsca dziecka w rodzinie i poza rodziną.
·
W odniesieniu do
artykułu 24 ustęp 2 litera f) konwencji Rzeczpospolita Polska uważa, że
poradnictwo dla rodziców oraz wychowanie w zakresie planowania rodziny powinno
pozostawać w zgodzie z zasadami moralności.